Ik heb vorige week betoogd dat onze beschaving wordt uitgehold, vanwege mijn constatering dat op dit moment het Ware (wetenschap), het Goede (politiek) en het Schone (kunst) wordt ondermijnd.
Ik heb daar veel ondersteunende reacties op gekregen en ik los nu de belofte in hoe we de neerwaartse spiraal kunnen ombuigen. Ik beperk me hierbij tot het politieke aspect.
Het begrip ‘beschaving’ brengt me als vanzelf bij de deugdenethiek van Aristoteles. Deze ethiek staat bekend als de Gulden Middenweg. De deugd ligt tussen twee ondeugden, tussen twee extremen. Maar wat als extreem moet worden gezien hangt ook af van de context.
Volgens Aristoteles is vakmanschap nodig om het juiste midden te treffen. En daar schort het tegenwoordig aan in de politiek. We mogen van mensen die het politieke ambt vervullen verwachten dat zij geschikt en bekwaam zijn om dat ambt adequaat uit te oefenen. Het gaat nogal ergens over. De dames en heren politici nemen besluiten en stellen algemeen verbindende regels vast die burgers in hun vrijheid raken. Daar hebben we de beste mensen voor nodig. We vaardigen toch ook de beste sporters af naar de Olympische Spelen? Zie hiervoor Over bekwaamheid en geschiktheid van politieke ambtsdragers geschreven door Leo Klinkers.
Verder stelt Aristoteles in zijn Ethica Nicomachea dat bijvoorbeeld onrechtvaardig handelen in zichzelf slecht is en daarom ‘geen teveel, en ‘geen te weinig’ kent en dus ook ‘geen midden’ heeft. Deze redenering geldt ook voor een politieke partij die niet democratisch is georganiseerd. Binnen een democratisch stelsel is zo’n partij ondeugdelijk en moet daarom worden geweerd. Dat het Burgerlijk Wetboek zo’n eenmanspartij (contradictio in terminis) mogelijk maakt is onbegrijpelijk en dat onze Kieswet een dergelijk fenomeen toelaat moet worden aangepakt.
Dat de zogeheten middenpartijen electoraal ondermaats hebben gescoord heeft de balans in het politieke spectrum aardig verstoord en daarmee de Gulden Middenweg. Dat is vooral aan deze partijen te wijten. Ze zijn de laatste decennia niet in staat gebleken om prangende maatschappelijke vraagstukken van een degelijk antwoord te voorzien: een gebrek aan oplossend vermogen.
De Methode Samenlevingsbeleid, zoals beschreven mijn in boek SamenWereld, Hoe het geloof in de politiek en het vertrouwen in de overheid terugkeren, is een perfecte methode om dat oplossend vermogen een boost te geven.
Deze methode wordt gedragen door wetenschappelijke standaarden (het Ware), organiseert het midden door een stevige inbreng van burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties resulterend in een door de samenleving geformuleerde Algemene Wil (het Goede) en leidt als ambachtelijk proces tot nieuwe inzichten, waarmee effectieve oplossingen worden gecreëerd (het Schone).
Beschaving? Het kan gewoon.