Zaterdag maakte het NOS-NTR-programma Nieuwsuur bekend dat in de afgelopen twee jaar ruim 11 procent van de raadsleden is gestopt. Een kwart van hen meldt dat de reden daarvan gelegen is in een te hoge werkdruk.
Dat verbaast me niets. Ik ben sinds 1 maart tijdelijk griffier in de gemeente Vaals en ik zie wat raadsleden allemaal te verstouwen krijgen, qua informatieverwerking, qua vergaderingen en andere bijeenkomsten.
Er wordt nagedacht over oplossingen, zoals een hogere financiële vergoeding. Minister Hugo de Jonge ziet meer in het beter organiseren van het raadswerk.
Raadsleden hebben drie taken: vertegenwoordigen van het volk, het stellen van beleidskaders en het controleren van de uitvoerende inspanningen van het college van B&W. Mijn beleving is dat met name de volksvertegenwoordigende taak het slachtoffer is van de werkdruk. En laat nu juist deze taak de basis vormen voor de andere twee.
Dan kan het niet anders dan dat de boel vastloopt. Laat ik het nog anders formuleren: de rol van volksvertegenwoordiger is nauw verbonden met de leefwereld, die van controleur heeft vooral een relatie met de systeemwereld en de taak van kadersteller zou de brug moeten vormen tussen die twee werelden.
Raadsleden worden in de praktijk de systeemwereld ingezogen en komen nauwelijks toe aan het zorgen voor verbinding met de leefwereld, met de burgers. Volksvertegenwoordigers die vanuit een empathische inborst invulling geven aan hun taak krijgen het moeilijk. Raadsleden die rationeler zijn ingesteld en zich meer thuis voelen bij resultaatgericht werken, zullen meer gedijen in een situatie van vergaderen en van politiek winst behalen.
Het hierboven genoemde onderzoek laat niets zien over welke type raadsleden afhaken. Wellicht de moeite waard om die onderzoeksvraag de volgende keer ook mee te nemen.
Vorige week had ik het over de opdracht die politieke partijen zichzelf moeten geven om bij hun selectieproces voor politieke en bestuurlijke functies ervoor te zorgen dat mensen met persoonskenmerken als narcisme buiten de politiek te houden.
Veronica reageerde daarop door te stellen dat politiek vanwege de machtsuitoefening aantrekkelijker is voor mannen, die doorgaans meer naar narcisme neigen dan vrouwen.
Bovendien zit het meer in onze westerse individualistische cultuur dan in het oosten of in Afrika.
Dat is een interessante constatering. Het betekent immers dat andere keuzes denkbaar zijn.
Andere keuzes die leiden tot een andere samenstelling van politieke organen en tegelijkertijd een andere manier van politiek bedrijven: minder systeem, meer leefwereld. Meer menselijke gezichten dan radertjes in een systeem.
Zo’n omwenteling is niet eenvoudig, maar het kan. Dat biedt hoop.
Peter Hovens
peter@samenwereld
Coöperatie SamenWereld