Het meest opmerkelijke nieuwsfeit deze week was het vertrek van GroenLinks-Kamerlid Zihni Özdil. Je zult het vast wel hebben meegekregen dat Özdil buiten de fractieregels om in een interview met Dagblad Trouw het leenstelsel ter discussie stelde: ‘Het is een verrot systeem’.
Een en ander heeft ertoe geleid dat Özdil de fractie heeft verlaten. Ik weet niet of er nog andere zaken een rol hebben gespeeld bij zijn vertrek. Dat laat ik even terzijde, evenals het moddergooien achteraf.
Waar het mij om gaat is dat een Kamerlid die volksvertegenwoordiger is als belangrijkste taak heeft om zijn oor te luister te leggen bij de burgers (dat is overigens wat anders dan je oren naar het volk laten hangen).
Özdil heeft zich prima van die taak gekweten en het signaal over de bezwaren tegen het leenstelsel serieus genomen. De jongerenafdeling van GroenLinks ‘Dwars’ pleit al langer voor de herinvoering van de basisbeurs.
Wat hem verweten wordt is dat hij niet netjes de fractieregels heeft gevolgd. Aan de ene kant snap ik dat wel, anders wordt het een zooitje. Aan de andere kant, als hij de normale weg zou hebben bewandeld dan was hij ongetwijfeld tegen de blokkade ‘Klaver’ aangelopen en dan was het partijstandpunt niet veranderd. Özdil moest dus wel en had er gelukkig de moed voor.
Inhoudelijk had Özdil – bekeken door een GroenLinks-bril – gelijk. Dat blijkt wel uit het feit dat de partij het eerder door Klaver gefabriceerde politieke compromis over het leenstelsel heeft losgelaten.
Wat is nu belangrijker: de fractiediscipline steunend op macht of de inhoudelijke koers rustend op de wens van de samenleving? Özdil vond dat laatste. Niet voor niks heeft hij zijn zetel ingeleverd en niet gekozen voor de macht door zijn zetel te blijven bezetten.
Ik heb het al vaker geschreven. Het hart van de democratie is de volksvertegenwoordiging, maar dan moet dat hart wel kloppen. Dat kan alleen als je beschikt over zuurstof. Zuurstof die alleen binnen kan komen als je de ramen van de overheidsgebouwen openzet.
Daarnaast heb je ruimte nodig om de zuurstof in te kunnen ademen. Als er een politieke partij is waar ik van had verwacht dat ze die ruimte aan individuele Kamerleden zou bieden dan is het wel GroenLinks.
Met regelmaat hoor ik mensen roepen: ‘De politiek is één pot nat’. Zouden zij dan toch gelijk hebben …?
Hoe dan ook zullen politieke partijen binnen ons democratisch bestel uit een heel andere rol moeten gaan spelen. Ik kom in mijn boek SamenWereld met een aantal suggesties.
Peter Hovens
Coöperatie SamenWereld