Ik neem enkele ernstige vormen van gijzeling waar in politiek De Haag.
Wilders die zijn eigen ministers gijzelt door de lijn door te trekken die hij binnen zijn eigen partij hanteert: er is maar een partijlid en die bepaalt alles wat er gebeurt. Degenen die een eigen koers bewandelen worden kaltgestellt. PVV-ministers begrijpen wellicht dat het woord ‘minister’ ‘dienaar’ betekent. De bedoeling is echter niet dat ze hun partijleider dienen, maar het gehele Nederlandse volk.
Dat Wilders ook de minister-president aan een touwtje heeft, is genoegzaam bekend, Maar dat dit voor het gehele kabinet geldt is weer iets nieuws. Wilders meldde voor de behandeling van de asielplannen in de ministerraad al dat amendering van die plannen zouden leiden tot een kabinetsbreuk. Die vorm van gijzeling houdt verband met het volgende voorbeeld.
NSC is doodsbenauwd voor een coalitiebreuk vanwege de dramatische peilingen. Ze houden van de twintig zetels er naar verwachting nog maar maximaal drie over. In januari zal de Raad van State zijn advies uitbrengen over de asielplannen. Wanneer dit Hoge College van Staat zich kritisch uitlaat over het gebrekkige rechtsstatelijke karakter van de plannen, dan zit NSC in een wurggreep.
Alhoewel, in het kader van ‘Tom Poes verzin een list’ kan NSC ontsnappen wanneer na een coalitiebreuk geen nieuwe verkiezingen worden georganiseerd. Ik heb in mijn boek SamenWereld, Hoe het geloof in de politiek en het vertrouwen in de overheid terugkeren al gememoreerd dat het vreemd is dat een politieke crisis wordt beantwoord met nieuwe verkiezingen.
Kiezers geven de gekozen volksvertegenwoordiging een mandaat voor vier jaar. Dat er op enig moment een vertrouwensbreuk ontstaat tussen Kamer en kabinet of dat coalitiepartijen niet meer met elkaar door een deur kunnen, doet niks af aan dat mandaat. Met andere woorden, wanneer een kabinet valt is de Tweede Kamer weer aan zet om een nieuw Kabinet te formeren.
Artikel 64 van de Grondwet zegt dat elk der Kamers bij Koninklijk Besluit (KB) kan worden ontbonden. En wanneer dat het geval is dan moeten nieuwe verkiezingen worden uitgeschreven. De verplichting om zo’n KB na de val van een kabinet af te kondigen, kent geen wettelijke grondslag.
Wanneer ik vaststel dat nieuwe politieke partijen en niet adequaat georganiseerde partijen niet in staat zijn vakbekwame bewindslieden te leveren, dan moeten andere politieke partijen die verantwoordelijkheid nemen. Dat kan ook met een (andere) meerderheid in de Tweede en Eerste Kamer. Verkiezingen volstrekt overbodig, dus.
Mijn oproep aan de gekozen volksvertegenwoordiging luidt dan ook: Laat je op geen enkele manier gijzelen.
Peter Hovens
peter@samenwereld.nl
Coöperatie SamenWereld