Ik zag afgelopen week een reportage bij het journaal over raadsleden, die zich zorgen maken over hun eigen rol in relatie tot coronamaatregelen, die de inwoners van hun gemeenten raken. Ze voelen zich buitenspel staan.
Aan de ene kant snap ik dat ongemakkelijke gevoel best. Je ziet dat wel vaker bij raadsleden als het gaat over besluiten die genomen worden in regionaal verband door gemeenschappelijke regelingen.
Maar waar ík me dan zorgen over maak is dat raadsleden de neiging hebben om op de stoel van het bestuur te gaan zitten. Het bestuur van de Veiligheidsregio – dat zijn de burgemeesters van de deelnemende gemeenten – moet besluiten nemen over wel of geen mondkapjes, waar en wanneer. Daar heb je als raadslid geen directe bemoeienis mee.
Een raadslid gaat wel over het stellen van kaders, bijvoorbeeld coronabeleid. En dat is de grote lastigheid: er is – omdat het allemaal nieuw is – geen coronabeleid.
Toch moeten gemeenteraden het bestuur controleren. Beoordelen of het bestuur binnen de beleidskaders heeft gehandeld. Dat gaat dus niet. Dat betekent overigens niet dat er geen controle mogelijk is. Elke gemeenteraad kan zijn eigen burgemeester aan de tand voelen met de vraag of de Veiligheidsregio in alle redelijkheid heeft kunnen komen tot de besluiten die zij heeft genomen.
Een ander voorval deze week was de kandidatuur van Liane den Haan voor het lijsttrekkerschap van 50Plus bij de Tweede Kamerverkiezingen. Ze prees zichzelf door te melden dat ze veel ervaring heeft op de gebieden inkomen, wonen en gezondheid en dat ze veel ervaring heeft in de media en bovendien dat ze veel ervaring heeft in een vereniging.
Wat mevrouw Den Haan kennelijk niet begrijpt is dat deze kwaliteiten volstrekt irrelevant zijn voor het vervullen van de functie van volksvertegenwoordiger. De genoemde kwaliteiten zijn wellicht handig voor een bestuurder.
Het lijkt erop dat (aankomende) volksvertegenwoordigers niet weten dat ze geen bestuurlijke taak hebben. Het is zeer de vraag of politieke partijen, die verantwoordelijk zijn voor de selecties van kandidaten, weten wanneer iemand bekwaam en geschikt is om volksvertegenwoordiger te zijn. Volgens mij ligt hier de belangrijkste oorzaak dat politici zich als bestuurders gedragen.
Bestuurlijk gedrag van politici lijkt wel op een pandemie: de ziekte van het meebesturen. Het is besmettelijk bovendien, want soort zoekt soort.
Mevrouw Den Haan had na de persconferentie meteen in thuisquarantaine moeten gaan, maar niet gedurende tien dagen. Nee, totdat ze een grondige studie staatsinrichting, succesvol zou hebben afgesloten met voldoendes voor de vakken Grondwet, Trias Politica, Reglement van Orde van de Tweede Kamer. Voorts na gebleken talent voor luisteren naar de samenleving, analyseren van maatschappelijke vraagstukken en zoeken naar verbinding met politiek andersdenkenden via geldige argumenten.
Hoe kijk jij hier tegenaan?
Peter Hovens
Coöperatie SamenWereld