Moe van inwoners en burgerparticipatie?
Drie vragen voor een leuke en effectieve samenwerking met de inwoners
Veel beleidsmedewerkers en projectleiders zuchten als ze de input van inwoners mee moeten nemen. “Daar kan toch niets goeds van komen?” Dan maar liever zoveel mogelijk interactie vermijden. Dat voelt echter niet goed en is gelukkig onnodig. Door jezelf drie eenvoudige vragen te stellen, werk je leuker en effectiever met inwoners samen.
Verwachtingen, teleurstelling en frustraties
Beleidsmedewerkers en projectleiders zijn inhoudelijk expert en kennen de ins en outs van hun project. Inwoners brengen vanuit een heel ander perspectief hun gedachten, emoties en ideeën in. Kun je redelijkerwijs verwachten dat mensen zinvolle input kunnen leveren op jouw vraag? Zien inwoners hun input voldoende terugkomen in het vervolg van jouw project? Beide kanten begrijpen elkaar niet altijd goed; en raken zo teleurgesteld of zelfs gefrustreerd.
Drie eenvoudige vragen
Door jezelf voorafgaand aan ieder proces of project drie ogenschijnlijk eenvoudige vragen te stellen, vergaar je leuker en zinvoller input van inwoners of organisaties:
1) Stel je de juiste vraag, op het juiste moment aan de juiste personen?
2) Zitten inwoners op jouw vraag te wachten en nemen jij, je opdrachtgever en het bestuur hun input serieus?
3) Weet je hoe de input van inwoners kunt verwerken en het dan verworven draagvlak kunt bestendigen?
Stel je de juiste vraag op het juiste moment in het proces?
In deze post ga ik in op vraag één, de hamvraag. Hoe eerder in het proces en open je vraag is, hoe meer ruimte je biedt aan het antwoord. Des te concreter een project en je vraag, des te groter de kans dat iemand effectief input kan geven. Wanneer je inwoners of organisaties om input vraagt, hangt dus van je maatschappelijke uitdaging of projectopdracht af.
Is er nog ruimte voor probleemanalyse en visievorming? Dan kun je mensen vroegtijdig om input vragen en met hun input tot een gedegen analyse komen. Is de oplossing al duidelijk of is er weinig ruimte voor visievorming? Vraag dan mensen ook niet om hun input daarop, maar bedenk waarover ze wel zouden kunnen meedenken. Zoals bij voorzieningen waar niemand op zit te wachten:
Rond NIMBY-projecten (voorzieningen waar niemand naast wil wonen) is menig projectleider of bestuurder huiverig om input te vragen, omdat buurtbewoners per definitie tegen lijken te zijn. Weerstand bij buurtbewoners is echter een manier om uiting te geven aan hun angsten. Leg uit dat de buurt niet gaat over de locatiekeuze bij dergelijke voorzieningen. Erken tegelijk hun angsten en probeer met de buurt in gesprek te komen over de wijze waarop de voorziening, de gemeente en de buurt zo goed met elkaar kunnen samenwerken om eventuele problemen te voorkomen. Dat is in het begin altijd heftig en precair. Als je zorgvuldig en open blijft communiceren en het meent, neem je uiteindelijk weerstand weg en verbetert je gesprek met de buurt.
Stel je de vraag aan de juiste persoon of organisatie?
Wie herbergt eigenlijk zinvolle kennis? Dat zijn lang niet altijd de ‘usual suspects’ als de directeur of de voorzitter van de wijkvereniging. Je staat ervan versteld hoeveel kennis een conciërge op school, de onzichtbare kracht in de buurt, de wijkverpleegkundige of de plaatselijke winkelier heeft. Kijk eens los van belangen en ‘stakeholders’ naar inhoudelijke sleutelfiguren. Dat komt je participatieproces geheid ten goede. Wij pasten in Voorst de methode van Samenlevingsbeleid toe. De eerste stap betrof het interviewen van inwoners.
In het project Voorst onder de Loep vroegen wij 411 sleutelfiguren uit de Voorster samenleving naar maatschappelijke ontwikkelingen, problemen en oorzaken rond armoede, eenzaamheid, depressies, verslaving, ect. Het betrof actieve inwoners, leraren, praktijkondersteuners, ondernemers, kerken, sportverenigingen, etc. die vanuit hun eigen ervaring en kennis input leverden. Tegen de rijkdom en diversiteit aan input die dit opleverde kon geen onderzoek op. De volledige analyse baseerde het projectteam op basis van deze interviews. Experts die we naderhand vroegen ter validatie spraken allen hun enorme verbazing en waardering uit.
Wie zit er op het antwoord te wachten?
In de volgende blog post ga ik in op de tweede vraag: in hoeverre zitten jijzelf, je opdrachtgever, je collega’s en, last but not least, inwoners op het vraag en antwoord-spel te wachten. En wordt de input van inwoners in jouw proces serieus genomen?
Verdieping in masterclass
In de GRATIS masterclass Beleid maken met de samenleving ga ik dieper in op deze drie vragen, praktijkvoorbeelden en andere tips. Opgeven of meer informatie? Stuur een mail naar koen@samenwereld.nl
Heb je goede of slechte ervaringen? Heb je tips? Deel je ervaringen gerust in de comments hieronder.