Wetsvoorstellen moeten worden voorzien van een toelichting op de doelstellingen; doelmatigheid en doeltreffendheid moeten worden nagestreefd, zo schrijft de Comptabiliteitswet voor.
Het Kabinet vindt dat daar nog wel wat winst valt te behalen en dat denk ik ook. Met het oog hierop is de operatie ‘Inzicht in Kwaliteit’ gestart.
Die operatie houdt onder andere in dat rondom wetsvoorstellen het Kabinet teams van wetenschappers gaat formeren die kijken naar vragen als ‘Zijn de beleidsdoelen haalbaar en meetbaar?’ of ‘Worden de juiste beleidsinstrumenten ingezet’.
Dit is een ontzettend goed idee. De knapste koppen laten kijken naar wetgeving om deze te verbeteren. Dat is logisch, nietwaar?
Maar niets is wat het lijkt. Dit idee is namelijk helemaal niet zo slim.
De kwaliteit van de wetgeving hangt in belangrijke mate af van de kwaliteit van het beleid. Het Ketenmodel laat zien dat de een aantal schakels aan elkaar verbonden zijn, te beginnen bij die van ‘beleid’.
Het Ketenmodel
Wanneer je wetgeving wilt verbeteren moet je je beleidsproces verbeteren. Ik vertrouw er namelijk op dat wetgevingsjuristen hun vak verstaan. Daar zit het probleem niet.
Het inzetten van wetenschappers in de fase dat het wetsontwerp er al ligt is daarom veel te laat.
Het is ook nog tricky. Want welke wetenschappers schakel je in voor zo’n beoordeling? Sta er niet raar van te kijken wanneer de keus voor die wetenschappers politiek wordt ingestoken.
Wanneer je op een verantwoorde manier een beleidsproces organiseert dan ga je de relevante samenleving raadplegen. Dat zijn die burgers, belanghebbenden, betrokkenen, uitvoerders die met gevoel en verstand iets kunnen melden over het maatschappelijk probleem dat je wilt oplossen. En in dat rijtje horen ook wetenschappers. Hun kennis – en die van andere sleutelfiguren – verzamel je in het begin van het proces en niet zoals het Kabinet wil, als het te laat is.
In onderstaande video (ruim 5 minuten) vertel ik iets over de relatie tussen Beleid en Regelgeving.
Video-les Van Beleid Naar Wetgeving
Deze video vormt een van de lessen van de Basiscursus Samenlevingsbeleid, die vanaf nu beschikbaar is voor belangstellenden. Klik hier voor meer informatie over deze cursus. Ken je mensen die dit interessant vinden en mogelijk kunnen gebruiken voor hun dagelijkse werk (ambtenaren, bestuurders, politici, maar zeker ook studenten), stuur dit bericht gerust door.
Peter Hovens
Coöperatie SamenWereld